از نظر بیشتر کارشناسان، امتحان به معنی دادن یا گرفتن نمره نیست، بلکه ارزیابی وضعیت تحصیلی دانش آموز است. با این که شمار دانش آموزانی که تا صحبت از ارزیابی و امتحان به میان نیاید درس نمی خوانند زیاد است، اما اگر همین افراد نیز بدانند که فعالیت و عملکرد هر روزه شان در مدرسه مورد بررسی قرار می گیرد حتما در شیوه خود تجدیدنظر خواهند کرد.
در یک نظرسنجی که از دانش آموزان به عمل آمده مشخص شده که 43 درصد از دانش آموزان معتقدند به واسطه حذف امتحانات در تصحیح اوراق و دادن نمره امتحانی بخصوص در دروس مفهومی بی عدالتی یا گاهی بی انصافی نخواهد شد، زیرا مجموعه نمرات کلاسی موجود است و نمره نهایی را تشکیل می دهد.
اما همان طور که در هر کاری پس از انجام یک دوره آموزش، یک ارزیابی اولیه یا نهایی از وضعیت انجام می شود، در مدارس نیز امتحان یکی از ابزار لازم است. در مورد امتحانات، مباحثی از قبیل چگونه درس خواندن و مرور و حتی تغذیه دانش آموزان زیاد مطرح شده است، اما ما در این بخش قصد داریم نکاتی درباره وضعیت نگرشی و فکری دانش آموز به شما ارایه کنیم:
● خوب گوش دادن کلید تمرکز است
کارشناسان آموزشی معتقدند موفقیت تحصیلی دانش آموزان بویژه در دوره دبستان در گرو خوب گوش دادن و تمرکز روی مطالب است.از آنجا که بسیاری از مطالب درسی به وسیله معلمان گرامی تدریس می شود و مهارت های شنیداری اهمیت زیادی دارد، تقویت مهارت های شنیداری در دانش آموزان کلید موفقیت های تحصیلی محسوب می شود. پیش از این که دانش آموزان بخواهند کاری انجام دهند باید اطلاعات داده شده را بخوبی دریافت کنند. پس باید بخوبی و با دقت به گفته های معلم گوش دهند و از آنجا که مهارت شنیدن پیش از حرف زدن در کودکان شکل می گیرد نباید تقویت آن را به دوران مدرسه موکول کرد.
یکی از شیوه های تقویت این مهارت جالب و شنیدنی تر، ساختن مطالب ارایه شده است. وقتی دانش آموز یا کودک از گوش کردن به صحبت ها لذت ببرد تمایل بیشتری برای ادامه و دنبال کردن مطالب خواهد داشت.
● سر و صدا موجب کاهش بهره هوش می شود
افراد در صورت شنیدن انواع صداها می توانند فعالیت های عادی و روزانه خود را انجام دهند، اما قادر به تمرکز و مطالعه موثر در سر و صدا نیستند.
محققان انگلیسی اعلام کرده اند مدارسی که در نقاط پرسر و صدای شهرها ساخته می شوند مانع تمرکز و فعالیت های بهینه دانش آموزان می شوند. حتی افرادی که معتقدند در سر و صدا نیز قادر به کار و مطالعه هستند براساس بررسی ها، به طور کوتاه مدت می توانند عملکرد ذهنی خوبی داشته باشند و در صورتی که به طور مداوم در محیط های پرسر و صدا قرار گیرند عملکرد مناسبی نخواهند داشت.
محققان معتقدند سر و صدا در بلندمدت حتی به بهره هوشی افراد نیز صدمه می زند و باعث بروز مشکلاتی در درک مطالب و حتی خواندن و نوشتن عادی تکالیف دانش آموزان می شود.
● احساس رضایت و یادگیری
امروزه می دانیم که وجود انسان چندبعدی است و جسم و روح و تفکر در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند. این مساله را در محیط های بسیاری نظیر محیط های خانوادگی و شغلی می بینیم. اما چرا گاهی اوقات دانش آموزانی را می بینیم که به نظر می رسد از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند و احساس شادمانی هم دارند، اما بازده تحصیلی و نمرات پایینی دارند؟!
محققان برای ارزیابی این موضوع روی بیش از 1000 دانش آموز در مقاطع گوناگون تحصیلی بررسی کرده اند و نتایج آنها به این شرح است: بررسی ها نشان داده دانش آموزانی که در حقیقت احساس خوبی نسبت به خود و زندگی شان دارند و راضی اند، از بازده تحصیلی بهتری برخوردارند. دانش آموزانی که از نظر خانوادگی در گرسنگی عاطفی به سر نمی برند از عزت نفس بیشتری برخوردارند؛ بنابراین خود را باور دارند و با تکیه بر قابلیت ها و توانایی هایشان به مطالعه و تحصیل می پردازند.
● انتخاب زمان مطالعه
تحقیقات جدید حاکی از فعالیت های شبانه مغز است و بر همین اساس کارشناسان اعلام کرده اند که هنگام شب زمان خوبی برای یادگیری و مطالعه است.
این یافته نشان می دهد بر خلاف تصور عمومی مبنی بر مطالعه و آموزش مفید در روز؛ شب نیز زمان خوبی برای به کارگیری امواج مغز جهت یادگیری مطالب است. حتی برخی افراد معتقدند مغز انسان شب هنگام بهتر مسایل را فرا می گیرد. دانشمندان با استفاده از یک ذهن مغناطیسی شبیه سازی شده و نیز کورتکس مصنوعی مغز، موفق به اثبات این فرضیه علمی شدند. زمانی که فرد بیدار می شود، هورمونی ترشح می شود و فرآیند یادگیری شکل دیگری به خود می گیرد. به شکلی که ممکن است تا یکی دو ساعت بعد تمام مطالب فراگرفته شده از شکل منسجم خود خارج شوند.
اما در شب، مغز از هجوم انواع افکار مزاحم در امان است و روند یادگیری به سبب همین موضوع بیشتر می شود. به همین دلیل بسیاری افراد معترفند که در شب بهتر از روز یاد می گیرند، زیرا فکرشان پاک تر و آماده تر است و تمرکز بیشتری دارند.
گاهی اوقات، والدین دانش آموزان را صبح زود برای مطالعه بیدار می کنند یا ساعاتی از روز که دانش آموز خسته است و نیاز به استراحت فکری دارد برای مطالعه و انجام تکالیف او در نظر می گیرند و او را اجبار به مطالعه در این زمان می کنند که چنانچه این زمان تناسبی با وضعیت فکری و یادگیری دانش آموز نداشته باشد نه تنها موثر نیست، بلکه خستگی فکری و روحی او را نیز مضاعف خواهد کرد. پس بهتر است به دانش آموزان کمک کنیم که زمان موثر برای مطالعه و یادگیری شان را به بهترین شکل پیدا کنند و در آن زمان به این کار بپردازند.
مترجم سحر کمالی نفر منبع Sciam org
روزنامه جام جم