اصول وفنون وروشهای تدریس اعم از فعال وغیر فعال بر گرفته از پیش فرضهای آموزش وپرورش هستند واین پیش فرضها شامل اعتقادات و ارزشها، تجربه، تعقل ودستاوردهای علمی موجودند .
در فرآیند تدریس معلم باید بتواند تاکتیک هایی را برای ساده سازی مواد آموزشی به کار برد.تا به یاد سپاری مطالب برای دانش آموز عمیق گردد. رمز اینگونه یادگیری توجه به تفاوتهای فردی ست که اساس آن کارآیی واثر بخشی معلم ودر نتیجه بهره وری است.
معلمی که اطلاعات زیاد دارد اما نمی تواند تدریس را با شیوه ای درست انجام دهد کارآیی دارد اما اثر بخش نیست . معلم اثر بخش کارهایش را درست انجام می دهد ، برنامه ریزی دارد ، دارای منش گفتاری مطلوب است و میتواند سوالات ترغیبی چالش انگیز ایجاد کند .
چنین معلمی به نیازهای یاد گیرنده حساس و آنها را تشخیص می دهد اهل تخصص ، دانش وانعطاف پذیر است و می داند چگونه با برنامه ریزی زمان را در اختیار بگیرد .
بدون شک معلمان با داشتن ویژگیهایی از قبیل مصمم بودن ، صمیمیت ، جرات ، کارآیی، توان وکاردانی در هنر آموزش موفق هستند .
معلم باید به نیازهای فردی توجه کرده واطمینان یابد که دانش آموز درس را فهمیده است وی برای تدریس می تواند از روشهای مختلفی استفاده کند که یکی از آنها روش تدریس تحقیق یا کاوش گری ست.
اعتقاد بر اینست که انسانها ذاتا اهل پژوهش و تحقیق هستند وعموم دانش آموزان توانایی آن را دارند که فرآیند تحقیق را پی گیری کنند . این روش منجر به تفکر خلاق و یادگیری پایدار ودرک و فهم و تجزیه وتحلیل میشود .
دانش آموز به دو روش می تواند تحقیق کند . تحقیق توصیفی که مبتنی بر نظر سنجی است وتحقیق تحلیلی که بر اساس روش های آماری صورت می گیرد . در پژوهش ، درستی یا نادرستی یک اندیشه یا فرضیه بررسی می شود .
این روش دانش آموز را تاحد زیادی برای ورود به مراحل علمی بالاتر آماده می كند و به او می آموزد كه چگونه بدون حضور معلم واستاد در باره ی یك موضوع ومسیله تحقیق وتفحص نماید .
معلم با طرح یك مساله انگیزه را در دانش آموز ایجاد كرده ووی را وادار به گرد آوری اطلاعات می كند وبر اساس همین اطلاعات فراهم شده قضاوت می كند . نكته مهم اینست كه معلم باید در باره ی موضوع مورد نظر اطلاعات وتسلط كافی داشته باشد و منابع مربوط به موضوع را به خوبی بشناسد وبه دانش آموز انتقال دهد . در غیر اینصور ت هدایت ورهبری او كمك زیادی به دانش آموز نمی كند از طرفی داشتن امكانات كافی نیز لازمه ی كار است . به عنوان مثال در اختیار داشتن كتابخانه ای مجهز و در صورت لزوم آزمایشگاه و امكان استفاده از آن ها نیز ضروری به نظر می رسد .
علاوه بر موارد فوق معلم باید فرصت كافی برای یاری رساندن به دانش آموز را داشته باشد تا بتواند اطلاعات گرد آوری شده را سازماندهی كرده ودر جریان تحقیق شیوه ی عمل وی را بررسی كند .ودر پایان ازدانش آموز می خواهد مطالب را به طور خلاصه در آخر تحقیق بنویسد.
به عنوان مثال معلم عربی تحقیقی كوتاه در رابطه با اشعار حافظ را به دانش آموزان محول می كند : آیا كتابهای مربوط به این موضوع ر ا می شناسد ؟ آیا در صورت لزوم خود توانایی كافی برای ترجمه و توضیح اشعار عربی حافظ را دارد ؟ آیا امكان استفاده از كتابخانه و اینترنت و..وجود دارد ؟
آیا معلم به اندازه ی كافی وقت دارد كه به دانش آموز اختصاص دهد ؟ و آیا روش تحقیق را به صورت علمی می داند تا به دانش آموز بیاموزد؟
و آیا برای مطالعه ی تحقیقات وقت کافی دارد و ارزیابی درستی خواهد كرد ؟
در روش تحقیق، مطالعه می تواند به صورت گروهی ویا مستقل صورت گیرد بنابر این هر کس می تواند قسمتی از کار را انجام داده سپس نتیجه ی آن ونظر خود را در جمع بیان کند این امر دانش آموز را برای واکنش در برابر محیط آماده می کند و درنتیجه منجر به نظم اجتماعی نیز می شود.
روش های تدریس فعال ، خلاقیت و تواناییهای دانش آموزان را در زمینه های مختلف بالا می برد و معلم که مهمترین عامل تشکیل دهنده ی محیط آموزشی ست با ایجاد تفکر خلاق و قدرت حل مشکل وروش چگونه زیستن ، اثر بخشی خود را به اثبات می رساند.
سازمان آموزش و پرورش استان خراسان