آیا زیبایی مصنوعی، فمنیسم نوین را شکل خواهد داد؟

در دو دهه اخیر شاخه پزشک ترمیمی که در گذشته برای اصلاح اندام های سوخته و یا ناقص مورد استفاده قرار می گرفت با گسترش دامنه فعالیت های خود در حوزه جراحی های زیبایی، توانسته است سود آوری هنگفتی را برای این صنعت نو ظهور به ارمغان بیاورد. پزشکان جراحی های زیبایی، در کنار رسانه های جمعی، کارگردانان و تبلیغاتچی ها، تلاش می کنند که جذاب کردن چهره های زنان را با مفاهیمی نظیر باهوش، فهیم، عاقل و با استعداد بودن پیوند بزنند تا از دغدغه دایمی زنان در مورد چهره شان برای توسعه یک کسب و کار پول ساز بهره ببرند.

این صنعت جدید با ارایه عمل های جراحی و آرایشی برای کم اهمیت ترین و مخفی ترین اندام های زنان، بی تردید به یک موج نوین زن ستیزی و تحقیر دامن می زند که می تواند به پیدایش موج نوین فمنیسم منجر شود. همان طور که در سال های دهه هفتاد میلادی، زنان سرخورده از نابرابری های اجتماعی، موج اول فمینیسم را به وجود آوردند، باید منتظر این موج نو ظهور باشیم.

بهار امسال، ستاره فیلم ساید ویز (زیر چشمی)، ویرجینیا مادسن به سخنگوی ابر شرکت اکرژان، تولید کننده ماده تزریقی فرم دهنده و سفت کننده سینه(بوتوکس) منصوب گردید. وی در گفت و گو با مجله مردم اظهار داشت که با پیشنهادهای زیادی رو به رو بوده است تا خود را همچنان جوان و قوی نگاه دارد. وی همچنین در ادامه چنین گفت: من از کار کردن کناره گیری کرده ام. غذای خوب می خورم و از مواد تزریقی استفاده می کنم.

البته به روشنی می توان دلیل انتخاب ستاره های هنرهای عامه پسند را در جهت تبلیغ محصولات زیبایی و آرایشی و افزایش مشتریان این کالاها دریافت. از آغاز سال 2007 میلادی تاکنون و براساس اعلام انجمن پزشکان جراحی پلاستیک آمریکا ASPS، تعداد عمل های زیبایی نظیر بزرگ کردن سینه و یا تزریق ژل بزرگ کننده سینه، با 48 درصد رشد روبه رو بوده است. در حالی که در گذشته این گونه جراحی ها به صورت مخفیانه و زیر زمینی و توام با ریسک انجام می شد، هم اینک انجام این گونه عمل های پزشکی در رسانه ها به شدت تبلیغ می گردد تا آنها را همانند سفید کردن دندان ها، بی خطر و عادی جلوه دهند. تبلیغاتچی ها، تهیه کنندگان برنامه های تلویزیونی، ناشران کارکنان بخش روابط عمومی و حتی خود پزشکان با جلب مشتریان به این تجارت، به دنبال آن هستند که زنانی با هر سابقه و پیشینه را به جذاب کردن چهره و همچنین به جوان ماندن تشویق نمایند.

امروز محصولات آرایشی و زیبایی بیش از گذشته مورد پذیرش مردم قرار گرفته اند، اما به صورتی نامحسوس، همچنان مدیران صنعت به دنبال یافتن بازارهای جدید هستند. به صورتی روز افزون، در رسانه های ما شکایت و نارضایتی زنان میانسال از چهره و اندام هایشان منتشر می گردد. چرا که برای ایجاد تصور عمومی نسبت به باهوش، فهیم، عاقل و با استعداد بودن گویی انجام یک یا چند عمل جراحی زیبای برای این مشتریان بالقوه، ضروری است. البته رسانه های ما حتی افسانه سیندرلا را هم برای تحقق اهدافشان تغییر داده اند و ما در این کارتون، شنونده گفتار متن زنی باهوش که از عمل جراحی زیبایی استفاده می کند، هستیم.

حتی هم اینک صنعت جراحی های آرایشی دقیقا پا جای پای فعالیت های صنعت زیبایی در طول سال های گذشته می گذارد؛ چرا که آنان با انطباق و تغییر ظاهری و عرضه مجدد شعارهای فمنیست ها نظیر توانمند سازی زنان، به دنبال دستیابی به اهداف تجاری شان هستند. بدین ترتیب ما شاهد یک جریان فمنیستی مصرف گرایانه هستیم که در سایه شعارهای دو گانه احتمال و انتخاب و با بهره گیری از تهیه کنندگان و تبلیغ گران رسانه ها، این جراحی های تجاری را به عنوان گامی در جهت تقویت اعتماد به نفس، به زنان می فروشند.

به علاوه، در اکثر تبلیغات مربوط به مراکز جراحی های آرایشی و زیبایی، ایده یک انتخاب به جامعه تحمیل می شود. البته به موازات پا فشاری خانم مادسن بر این مطلب که استفاده از ژل بزرگ کننده سینه بوتوکس تنها انتخاب یک شیوه جدید زندگی است و تفوات اندکی با کار کردن و خوب غذا خوردن دارد، اما در کتاب جراحی زیبایی برای افراد مبتدی (2005 میلادی، انتشارات فوردومیز) ما شاهد این امر هستیم که به خوانند اطلاعات لازم در جهت مناسب بودن انجام یک جراحی زیبایی، یافتن یک پزشک مناسب داشتن انتظارات واقعی، ارزیابی گزینه ها، ایمن نمودن محیط جراحی و در نهایت، انتخاب یک گزینه مناسب ارایه می گردد. البته لغت انتخاب، به صراحت یادآور حقوق باروری افراد است؛ لذا مصرف کنندگان به حق خویش بر استقلال بدنشان ایمان می آوردند. اما همچنان یک انتخاب از سوی مصرف کنندگان ناگفته می ماند: حق عدم توجه به این جراحی ها زیبایی .

امروزه با توجه به حق انتخاب گسترده زنان خواهان استفاده از این روش های مصنوعی زیبایی، حتی کم اهمیت ترین و جزیی ترین بخش های اندام یک زن هم به عرصه بالقوه برای مداخله و دستکاری آرایشی تبدیل شده است. چرا که روش های جراحی نوینی برای کاهش چاقی سوتین، زیبا کردن ناف، بازسازی مهبل ها پس از تولد فرزند و حتی کوچک کردن اندازه پا برای استفاده از کفش های کوچک زنانه، به زنان خواهان آنها ارایه می گردد.

اگر چه اکثر این عمل ها، جراحی های بی خطر و ایمنی به نظر نمی رسند. اما گویی زنان به این نتیجه احتمالی هیچ توجهی ندارند.

در واقع و بر اساس یکی از پژوهش های صورت گرفته از سوی انجمن پزشکان جراحی پلاستیک آمریکا (ASPS) ، دو سوم زنانی که از جراحی های زیبایی د ر سال 2005 میلادی استفاده کرده اند، مبلغی معادل 600 هزار دلار و یا کمتر هزینه نموده اند. همچنین دسترسی آسان به کارت های اعتباری و کاهش قیمت این عمل های جراحی، باعث گردیده که حتی طبقه کارگر هم به جمع مشتریان بازار صنعت زیبایی مصنوعی بپیوندد.

کوژنسکی در پایان کتاب خوره زیبایی خود، خاطر نشان می کند که این چهره ها بزک شده را باید یک جریان فمنیستی جدید دانست . هر چند هم اینک هم فمنیست ها مبارزه با تزریق ژل به سینه ها را (با توجه به مطالعات پزشکی مختلفی که انجام این عمل را خطرناک تشخیص داده است) آغاز نموده اند. آنان به این نکته اشاره می کنند که چرا زیر شاخه ای از دانش پزشکی که برای بازسازی و یا جایگزینی بخش های سوخته، شکسته و یا بیماری افراد به وجود آمده بود، امروزه به صنعتی بزرگ و سود محور و در عین حال زن ستیز تبدیل گردیده است؟

البته فمنیست ها با صدایی بلند و پر احساس به جامعه اعلام کرده اند که پزشکی آرایشی بدین دلیل همچنان وجود دارد که جنسیت گرایی و تبعیض های جنسی با سرمایه سالاری، ارتباطی مستحکم دارد. و در این میان یک زن همواره در مورد چهره اش نگران است، چرا که این گونه می توان همچنان جذاب باقی بماند، شغل خود را حفظ کند و یا به اعتماد به نفس دست یابد. اگر بگوییم که این دل مشغولی با چهره، یک زن سالاری نوین می باشد، دچار یک اشتباه بدبینانه شده ایم چرا که به جای آن فمنیست ها باید بر این نکته پافشاری کنند که یک ابروی کمانی و زیبا، منهای یک درون مایه واقعی، نشانگر چهره یک فمنیست توانمند سازی شده قدیم و جدید است.