زنان در بازی مردانه سیاست

دنیای سیاست مردانه است، خب البته تمام و کمال این دنیا تو قرق آنها نیست. بلکه زن ها هم توانسته اند نقش هایی گذرا و کوتاه مدت در عرصه سیاست تصاحب کنند.

آنقدر که بر اساس آمار ها کمتر از 17 درصد زنان جهان در سمت نمایندگی مجلس فعالیت می کنند و تنها 14 درصد از آنها پست های وزارت دارند. هر چند این حضور شاید کمرنگ بوده باشد اما به عقیده دکتر قرایی مقدم همواره در طول تاریخ بشر ادامه داشته است، زنان یا به طور مستقیم یا غیرمستقیم همیشه در سیاستگذاری ها دخیل بوده اند.

● سهم زنان از سیاست

حالا سال ها از روزهایی که زنان خودشان را زیر قطار انداختند تا از جماعت فمنیستی دفاع کنند می گذرد، حالا کمتر پیش می آید کسی ما زن ها را بازی ندهد اما چرا با تمام این حرف ها هنوز حضور زنان در سیاست کمرنگ و گذرا است؟

هر چند هیچ کس نمی تواند نقش و تاثیر سازنده زنان در بخش رهبری سیاسی جهان را منکر شود، اما چرا تعداد رهبران زن در عرصه سیاست به خصوص در کشورهای در حال توسعه انگشت شمار است، شاید بتوان دلایل و ریشه های اصلی این مساله را در خود زنان جست وجو کرد مثل اینکه آنها خودشان خیلی سرشان درد نمی کند برای کارهای سیاسی، چرا که اغلب این اعتقاد سنتی وجود دارد که دنیای سیاست متعلق به مردان است از سوی دیگر بسیاری از مردان و حتی برخی از زنان می خواهند که این رویه حفظ شود. بیشتر زنان تردید دارند که آیا توانایی رهبری دارند یا خیر؟ا

وقتی زنان تا این اندازه به خود بی اعتماد باشند آن وقت بی خیال سیاست بازی می شوند و از طرف دیگر نقش اجتماعی سنتی به سراغشان می آید آن وقت از آنها توقعی جز ایفای همان نقش های قدیمی مادر و مادر بزرگ نمی رود اما عامل دیگری است که در عدم دستیابی زنان به موقعیت های سیاسی موثر است.

تطبیق زندگی سیاسی با تعهدات خانوادگی است که تبدیل به یکی از اولین مشکلات زنان سیاستمدار می شود، همچنین در طول دوره جامعه پذیری جنسیتی که دختران وپسران با نقش های جنسیتی خود در بزرگسالی آشنا می شوند، همیشه پشت سر زنانگی واژه های مهربانی، مطیع بودن وعاطفی بودن را به خورد دختر بچه ها داده ایم و از آنها خواسته ایم همیشه اهل سازش و دوستدار طبیعت و گل و بلبل باشند، اما از آن طرف ماجرا پسر بچه ها را با صفات سلطه جویی، پرخاشگری و مدیریتی بار آورده ایم، پس وقتی ویژگی های یک مدیر موفق را بتوان در صفات مردانه پیدا کرد دیگر چرا نشسته ایم و از عدم حضور فعال زنان در عرصه های سیاسی و مدیریتی گله می کنیم؟

هر چند حالا جهان به این نتیجه رسیده است که دنیای کنونی نیازمند برقراری صلح و آرامش است تا بتوان به اهداف انسانی رسید و عدالت و نظم جهانی را برقرار کرد، پس شاید اینطور بتوان گفت که نیازی نیست زنان رفتار مردانه داشته باشند تا در مسند قدرت و سیاست بنشینند برای آنکه امروز نیاز دنیا انس و الفت و سازش است و همین بهانه خوبی است برای اصرار زنان در رسیدن به عرصه سیاست.

اما هیچ کدام این حرف های خوشبینانه نمی تواند اصل ماجرا را تغییر دهد، واقعیت این است که به گزارش مجمع اقتصاد جهانی که شامل 115 کشور است و اخیرا منتشر شده، زنان توانسته اند شکاف جنسیتی خود با مردان را در قسمت های آموزش و بهداشت تا 90 درصد پر کنند، اما در سطوح بالای قدرت های سیاسی این رقم تنها به 15 درصد رسیده و شکاف جنسیتی عمیقی در این عرصه مشاهده می شود. طوری که بر اساس آخرین گزارش ها، زنان تنها

17 درصد از کرسی های پارلمان های دنیا را تصاحب کرده اند و تنها 14 درصد از پست های وزارت در اختیار آنان است.

● زنان در سیاست ایران

وقتی دنیا مدرن شد، بعد از انقلاب صنعتی، زنان توانستند پا را در کفش مردها بکنند و وارد حوزه اقتصادی شوند، بعد که جای پایشان در عرصه اجتماعی محکم شد بیش از پیش خواستار برابری اجتماعی و سیاسی شدند، تا اینکه توانستند به موقعیت هایی تقریبا برابری با مردها برسند اما در کشورهای در حال توسعه و به ویژه در کشور ما،وضعیت اینطور پیش نرفت. به نقل از کتاب پاره های انسان شناسی، نوشته ناصر فکوهی حضور اقتصادی زنان در بالاترین حد خود (چند سالی پیش از انقلاب) چیزی در حد 11 تا 12 درصد بود و پس از انقلاب، این نرخ کاهش یافت وبه حدود 8 درصد رسید و سرانجام از دهه دوم انقلاب بود که بار دیگر زن ها توانستند به آمار های قبل از انقلاب نزدیک شوند و در حد 10 درصد از حوزه های اجتماعی و اقتصادی را اشغال کنند اما در عرصه سیاست به عقیده دکتر قرایی مقدم، هرگز مردان بدون حضور زنان نمی توانستند به آن سطح از درایت و انسجام فکری برسند تا بتوانند امور دولتی و کشوری را کنترل کنند، همواره ایران باستان از حضور مستقیم یا غیر مستقیم سیاسی زنان بهره برده است، اصلا چرا لقمه را دور سرمان می چرخانیم باورتان می شود در اواخر حکومت ساسانی برای مدت های کوتاه چند ماه آذرمیدخت، سیمین دخت و پوراندخت در رأس امور مملکتی قرار گرفته اند؟

یا در دوران قیام ستارخان و باقرخان مگر می شد بدون حضور و پشتیبانی زنان قیامی به آن بزرگی را رقم زد و سال ها بعد انقلاب مشروطه را به پیروزی رساند. دکتر قرایی مقدم معتقد است در تمام طول تاریخ مبارزات سیاسی ایران می توان حضور زنان را در عرصه دید که حالا این حضور یا با تشویق و حمایت همسران برای مبارزه بوده است و یا اینکه به طور مستقیم در عرصه حضور داشته اند. امروز هم ایران حضور زنان موفق در مجلس و عرصه سیاست را تجربه کرده است همه ما زنانی را طی سال های اخیر دیده ایم که توانسته اند تا مقام معاونت ریاست جمهوری، شهرداری و مجلس و شورا ها و... برسند، قرایی مقدم معتقد است زنان ایرانی از رشد و آگاهی بسیار بالاتری از زنان خاورمیانه، کشورهای اسلامی دیگر و حتی اروپایی برخوردار هستند اما تنها به دلیل آنکه در جامعه ما هنوز کمی حس مردسالاری وجود دارد شاید آنها کمتر توانسته اند در عرصه های سیاسی بدرخشند.

● زنان سیاسی تاریخ

در جای از این گزارش اشاره کردیم که زنان به صورت مستقیم و غیر مستقیم توانسته اند در سیاست تاثیر گذار باشند، به عقیده شما مگر می توان تاثیر حضور غیر مستقیم دزیره بر ناپلیون و تصمیمات سیاسی اش را نادیده گرفت، مگر تاریخ تاثیر حضور باشکوه حضرت زینب(س) را در واقعه عاشورا فراموش می کند؟ اما غیر از این تاثیر ها زنانی بوده اند که تاریخ آنها را به عنوان یک چریک و مبارز می شناسد شاید بد نباشد بدانید مردم الجزیره استقلال کشورشان از دست فرانسوی ها را مدیون مبارزات زنی به نام جمیله بوپاشا هستند، یا بانو ایندراگاندی در مبارزات هند و همین خانم بی نظیر بوتو که نامش از ذهن جهان و مردم پاکستان به این سادگی ها محو نخواهد شد.

● نتایج حضور زنان در سیاست

وقتی زن ها در عرصه سیاست حضور نداشته باشند آن وقت حکایت مردها می شود حکایت تنها به قاضی رفتن و خشنود برگشتن! باورتان می شود خیلی از حقوقی که امروز زنان عادی و عامی جامعه دارند به خاطر تلاش و حضور همین تعداد اندک زنان در سیاستگذاری کشور است!

به عقیده دکتر قرایی مقدم اگر ما امروز کلی دختر دانشجو داریم که باعث نگرانی بعضی ها شده می توان دلیل حضور این همه زن در دانشگاه را فعالیت سیاسی آن دسته از زنانی دانست که سعی کرده اند با حضور در عرصه های سیاسی، حقوقی برابر با مردها برای زنان بگیرند.

همچنین بر اساس تحقیقی که توسط بانک جهانی انجام شده است نشان می دهد که در کشورهایی که تعداد بیشتری زن در عضویت مجلس هستند، فساد سیاسی و اقتصادی کمتری وجود دارد. همچنین پژوهشی که ریچارد کروزن از کالج وارتون و یوری گنزی از دانشگاه سان دیه گو انجام داده اند، نشان می دهد که رفتار زنان نسبت به مردان از قابلیت اعتماد بیشتری برخوردار است.به عنوان مثال نیجریه را در نظر بگیرید.

در رده بندی بین المللی در سال 2003، به عنوان فاسدترین کشوردنیا (در امور اقتصادی و دارایی) معرفی شد.در همان سال خانم نگوری اکونجوایویلا از سمت معاونت بانک جهانی استعفا کرد و به عنوان وزیر دارایی در نیجریه مشغول به کار شد 2 سال بعد در سال 2005 نیجریه به عنوان یکی از 21 کشوری شناخته شد که پیشرفت زیادی در مبارزه با فساد داشته است، پس می بینید نتیجه حضور زنان در عرصه سیاست چندان هم بد نیست و حتی می تواند به نفع خود جماعت مردانه باشد.