انواع تست های هوش روانشناسی
شاید
خیلی از شما به دنبال تست هوش نابغه بودن یا تست هوش سخت هستید! اما ما در
ادامه 6 مورد از مهم ترین انواع تست های هوش را با یکدیگر بررسی میکنیم.
1. تست وکسلر
تست
هوش وکسلر آزمونی برای اندازهگیری بهرهی هوشی کودکان است که توسط دکتر
دیوید وکسلر (1896-1981) رئیس بخش روانپزشکی بیمارستانی در نیویورک طراحی
شد.
در جدیدترین نسخهی وکسلر مقیاسهایی برای اندازهگیری معیارها و مفاهیم جدیدی به وجود آمده است از جمله:
-
قابلیت فضایی- بصری
-
استدلال سیال
-
حافظهی فعال بصری
-
قابلیت نامگذاری
-
حافظه توأم بصری- کلامی
این
تست، برای سنجش نقاط قوت و ضعف دانشآموزان در زمینه هوش و توانایی ذهنی و
شناختی آنان به کار میرود و کودکان همسن و سال را با هم مقایسه میکند.
گرچه این آزمون به خوبی می تواند میزان بهره هوشی کودکان را اندازهگیری
کند، اما موفقیت در آن نمیتواند تضمینی برای موفقیت یا شکست دانشآموزان
در تحصیل و موقعیتهای شغلی آینده آنان باشد. زیرا همان طور که میدانید
هوش تنها یکی از عوامل موثر در سرنوشت انسان است و هر کسی در طول زندگی خود
با توجه به محیط، امکانات و اتفاقاتی که با آن مواجه میشود، سرنوشت
پیشبینی نشدهای پیش رو دارد.
معمولا
مدارس خصوصی، تیزهوشان و برخی دیگر از مدارس که مایل به ثبت نام
دانشآموزان باهوش هستند از مقیاس هوش وکسلر در حین تغییر مقطع تحصیلی آغاز
ورود به دبیرستان، کلاس ششم و کلاس نهم استفاده می کنند که به عنوان
استعداد تحلیلی شناخته میشود.
شما نمیتوانید از طریق مطالعه برای آزمون وکسلر یا سایر آزمونهای هوش آماده شوید. اما
در
کوتاهمدت تنها آمادگی که میتوانید برای آزمون داشته باشید این است که شب
قبل به خوبی استراحت کنید و روز را سرحال شروع کنید. اما در درازمدت می
توانید از طریق انجام انواع بازیهای ریاضی و منطقی، حل جدول و پازلهای
هوش که نیاز به استدلال منطقی دارند، ظرفیتهای ذهنی خودتان را تقویت کنید.
2. تست استنفورد بینه
تست
هوش استنفورد بینه، شیوهای برای سنجش هوش است که نخستین بار در اوایل قرن
بیستم توسط آلفرد بینه روانشناس فرانسوی طراحی و اجرا شد.
این آزمون، تواناییهای ذهنی را در ۵ حوزه مختلف میسنجد و ارزیابی میکند و برای این کار، از ۱۰ تست استفاده میشود.
آنچه
ما امروز به نام بهره هوشی یا ضریب هوشی یا IQ میشناسیم، بر اساس این تست
تعیین میشود. به این معنا که مثلاً اگر کسی ۱۰ سال سن داشته باشد و
بتواند در این تست، امتیازی معادل متوسط افراد با سن ۱۰ ساله کسب کند، بهره
هوشی او ۱۰۰ فرض میشود. عملکرد بهتر از متوسط ۱۰ سالهها به عنوان بهره
هوشی بالاتر از ۱۰۰ و عملکرد پایینتر از متوسط، به عنوان بهره هوشی زیر
۱۰۰ تفسیر میشود.
پنج زمینهای که در تست هوش استنفورد بینه مورد سنجش قرار میگیرند به شرح زیر هستند:
-
دانش (Knowledge)
-
استدلال عددی (Quantitative Reasoning)
-
استدلال سیال (حل مسئله از طریق قیاس، تشبیه، استقرا و …) یا Fluid Reasoning
-
پردازشهای بصری / فضایی (Visual-Spatial Processing)
-
حافظه فعال (Working Memory)
آزمون استنفورد بینه، یکی از ابزارهای سنجش انفرادی تواناییهای شناختی و هوش است.
.
3. تست ریون
تست
هوش ریون، نوعی آزمون معتبر هوش است که هوش مصنوعی شما را به طور مناسبی
اندازه گیری کرده و توانایی استدلال و توانایی حل مسئله را در شما
ارزیابی می کند.
هوش
سیالات، جزء اصلی تست هوش ریون است که شامل اطلاعات کلی شما است.ریون از
شناخته شده ترین تست های سنجش نمره بهره هوشی است که از آن با عنوان تست
هوش تصویری نیز یاد می شود در هر مورد آزمایشی، موضوعی به صورت اشکال مطرح
می شود که از فرد مورد آزمایش خواسته می شود که عنصر گم شده را شناسایی
کرده و الگوی شکل را تکمیل کند. در این تست، الگوها به صورت یک
ماتریس ارائه می شود.
این
تست که به صورت تصویری ارائه می شود، یکی از معتبرترین تست های ارزیابی
هوش افراد است که پایه و اساس آن ارائه تصاویر انتزاعی است و در طی
آن قدرت هوشی فرد سنجیده می شود.
در این تست، معمولا اشکال جداگانه ای در اختیار فرد قرار می گیرد که فرد باید با یک توالی خاصی این تصویر را تکمیل کند.
تست
ریون از بین مجموعه تست های معتبری مانند وکسلر و استنفورد؛ به دلیل
هماهنگی و تجانس درونی لازم سوالات آزمون، از اعتبار بالایی برخوردار است
که با استفاده از هنجارسنجی های لازم، تجزیه و تحلیل آماری سوالات و
محاسبات ضریب هوشی، در نظر گرفته می شود.
برای سنجش هوش کودکان خود که بین 5 تا 7 سال هستند استفاده از تست هوش ریون کودکان را به شما توصیه می کنیم.
4. تست آدمک ( گودیناف )
اولین بار این تست توسط خانمی به نام فلورانس گودیناف بر روی چهار هزار کودک در سال 1920 انجام شد.
تست
ترسیم آدمک از آزمون های جهانی، راحت و مطمئن است. برای افراد بی
سواد و کودکان مناسب است. برای کودکانی که زبان نمی دانند یا نمی توانند
صحبت کنند مناسبتر است .سن اجرای این آزمون ۳ تا ۱۳ سال است.
مهمترین
هدف آزمون، تعیین درجه هوشمندی سن عقلی و بهره هوشی کودک است . همچنین این
آزمون را زمانی به کار می بریم که آزمون های هوشی دیگر مقدور نیست و
می خواهیم هر چه سریعتر درباره درجه هوشی کودک به نتیجه برسیم. علاوه بر
این ، اطفالی که زبان نمی دانند و قادر به سخن گفتن نیستند بهترین ابزار
سنجش این آزمون می باشند.
5. تست کتل
تست هوش کتل با درجه دشواری و استاندارد بالاتر نسبت به تست های رایج دیگر از جمله تست ریون ابزاری مناسب جهت سنجش هوش غیرکلامی است.
تست
هوش آنلاین کتل IQ (تست هوش تصویری) برای نخستین بار در ایران توسط گروه
ای سنج آماده شده است. پیش از این تست های هوش متفاوتی نظیر آزمون هوش ریون
برای استفاده کاربران در سطح وب گسترش یافته بود. با این حال برخی از
متخصصان معتقدند که این تست هوش IQ می تواند هوش افراد را بیش برآورد
نماید.
چنانچه
سن شما بین 7 تا 13 سال است یا می خواهید این تست را برای فرزند خود انجام
دهید لازم است از تست هوش کتل مقیاس دوم برای کودکان استفاده کنید.
6. تست چندگانه گارنر
گاردنر
در انتقاد به تک بعدی دیدن هوش، مدلی را ارائه داده است که در آن اعتقاد
به گستردگی آن دارد. او ابتدا مدل 7 گانه و سپس مدل 10 گانه هوش را ارائه
داد. ابعاد 10 گانه هوش ارائه شده توسط وی عبارتند از:
1. هوش کلامی : توانایی استفاده از زبان و کلمات.
2. هوش ریاضی : توانایی استدلال، منطق و کار با اعداد.
3. هوش فضایی : توانایی درک پدیده های دیداری و تفکر با تصاویر یا تصویر سازی ذهنی.
4. هوش موسیقیایی : توانایی تولید موسیقی و درک آن.
5. هوش حرکتی : توانایی کنترل در تنظیم بدن در حین حرکات.
6. هوش درون فردی : درک و شناخت مسائل از نگاه یا نگرش دیگران.
7. هوش اجتماعی : علاقه به کارهای گروهی و لذت بردن از بودن در کنار دیگران.
8.هوش طبیعت گرا : توانایی درک و دقت به مسائل محیطی و طبیعی.
9.هوش هستی گرا : توجه به مسائل هستی شناختی و معنوی و درک آن.
10. هوش اخلاقی : توانایی تشخیص کارهای خوب از بد و میل به سوی انسان کامل شدن.
در چه زمانی به تست هوش نیاز داریم؟
این
روزها اغلب روانشناسان، مراجعان زیادی دارند که متقاضی تست هوش برای
فرزندانشان هستند. پدر و مادرهای ذوق زده ای که احساس می کنند بچه شان نسبت
به همسن و سال های خودش، بهتر و بیشتر می فهمد و به دنبال مستندات علمی
برای تایید این حس و حدس هستند. یا خانواده هایی که از روی چشم و هم چشمی،
دلشان می خواهد بدانند فرزند آن ها باهوش تر است یا بچه فلان فامیل. اما در
واقع، تنها زمانی واقعا به تست هوش برای تعیین میزان IQ نیازمندیم که
احساس کنیم کودکمان دچار عقب ماندگی جدی در زمینه رشد ذهنی و تحصیلی به
نسبت کودکان هم رده خودش شده است و در عین حال، هیچ دلیل دیگری مثل
نابسامانی های خانوادگی و اجتماعی و… برای این عقب ماندن پیدا نکنیم که در
نهایت باید زیر نظر روانشناس برای انجام تست اقدام کنیم.
انواع تست هوش کودکان
قبل از این که به تست های هوش کودکان بپردازیم، بگذارید یک سوال مطرح کنیم؛ معایب و محاسن انجام تست هوش برای بچه ها چیست؟
حُسن
خاصی ندارد، چون فقط یک عدد و منره به ما می دهد اما عیبش، برچسب زدن به
بچه است. این برچسب، چه مثبت باشد چه منفی، چه براساس نمره هوش بهر احساس
کنیم کودکمان IQ بالا یا پایینی دارد، در هر دو صورت به رفتار نامتعادل و
غیرطبیعی ما با بچه دامن می زند. یادمان نرود مهم تر از انجام تست هوش،
شناخت نیازهای کودکمان و تلاش برای تعامل بهتر با اوست.
اما
اگر بخواهیم هوش های دیگر کودک را (به جز IQ) مورد بررسی قرار دهیم، می
بینیم که اتفاقاً نتیجه مثبتی هم دارد. پس بهتر است به جای انجام تست های
هوش عددی که فقط به کودک برچسب باهوش یا کم هوش بودن می زند، از انواع تست
های هوش دیگر کمک بگیریم. یکی از بهترین این هوش ها، تست هوش های دهگانه
گاردنر است که پیش تر هم به آن اشاره کردیم. چون تمام جنبه ها و زوایای
مختلف کودک را مورد بررسی قرار می دهد و کمک می کند که در تمام جوانب زندگی
خود به موفقیت برسد.
اگر هم کودکی در اطراف خود دارید و می
خواهید هوش های دهگانه گاردنر آن را تقویت کنید، حتماً بسته جامع افزایش
هوش کودکان را تهیه کنید. در این بسته بیش از 200 توصیه و بازی با زبانی
ساده برای استعدادیابی و افزایش هوش کودکان برای شما تهیه شده است.